Heb je het gevoel dat je vaak of misschien zelfs altijd negatief denkt? Merk je dat je vooral bezig bent met wat er niet goed gaat, aan jezelf of in je leven? Dan is het niet gek dat je je regelmatig uitgeput of gespannen voelt.
Negatief denken kost energie. En het vergroot je stress, onzekerheid en onrust.
Gelukkig is daar iets aan te doen. In dit artikel staan praktische en effectieve tips om anders met negatieve gedachten om te gaan — zodat er stap voor stap meer ruimte komt voor rust en vertrouwen.
Symptomen van altijd negatief denken
Hoe weet je of je vaak negatief denkt? Kijk eens naar de onderstaande lijst om te bepalen of je jezelf erin herkent:
- Je gaat er vanuit dat alle goede dingen uiteindelijk voorbij gaan
- Je heb een innerlijke stem die negatieve dingen tegen je zegt
- Je hebt veel aandacht voor je gebreken in plaats van je talenten
- Je denkt dat risico’s vaak zwaarder wegen naar de voordelen
- Je focust op wat er verkeerd kan gaan
- Je bent verast wanneer iets in één keer lukt
- Je gaat niet achter je doelen aan omdat je denkt dat het niet lukt
- Je onderwaardeert je eigen talenten en vaardigheden
- Je irriteert je aan het optimisme van anderen
- Je leeft liever met de status quo dan dat je iets gaat veranderen
Als je vaak negatief denkt dan zal je je wellicht herkennen in een aantal van de punten in deze lijst. Herkenning is de eerste stap naar verandering. En als het verlangen er is om anders te leren denken, dan is dat een waardevol beginpunt. Deze lijst helpt om inzicht te krijgen in hoe negatief denken zich uit — én waar verandering mogelijk is.
Negatief denken over jezelf: hoe kun je ermee omgaan?
Veel mensen worstelen met negatieve gedachten over zichzelf. Dat kan zich uiten in een voortdurende focus op wat er niet goed gaat, wat er niet lukt, of wat beter zou moeten. Deze manier van denken wordt ook wel denken vanuit tekort genoemd.
Gedachten zoals:
- “Dit gaat niet goed.”
- “Ik kan dit niet.”
- “Anderen doen dit beter dan ik.”
Deze gedachtepatronen kunnen onzeker maken en veel energie kosten. De tegenhanger hiervan is denken vanuit overvloed — het bewust richten van de aandacht op wat er wel goed gaat, wat wel lukt, en welke kwaliteiten en successen er al aanwezig zijn.
Een oefening die hierbij kan helpen is het maken van een lijst met positieve aspecten van jezelf. Het doel is om het perspectief te verschuiven naar waardering voor wie je bent en wat je kunt.
Voorbeelden van wat in zo’n lijst kan staan:
- Drie positieve eigenschappen (bijvoorbeeld: doorzettingsvermogen, humor, zorgzaamheid)
- Drie dingen die tot nu toe bereikt zijn (zoals het afronden van een opleiding of een project op werk)
- Tien vaardigheden waar vertrouwen in is (bijvoorbeeld: goed kunnen luisteren, organiseren, koken, schrijven)
- Drie prestaties waar trots op wordt gevoeld
- Twee fouten die waardevolle lessen hebben opgeleverd
- Drie mensen die belangrijk zijn en steun geven
Door regelmatig stil te staan bij deze positieve punten, ontstaat er ruimte voor een vriendelijker en realistischer zelfbeeld. Dit helpt niet alleen om negatieve gedachten te relativeren, maar ook om meer zelfvertrouwen en rust te ervaren in het dagelijks leven.
Negatieve gedachten ombuigen
De sleutel om minder negatief te denken ligt in het verleggen van je focus en aandacht. Wat aandacht krijgt, groeit. Denk bijvoorbeeld aan het moment waarop iemand een nieuwe auto koopt — plotseling lijkt dat model overal op de weg te rijden. Niet omdat het er ineens meer zijn, maar omdat de aandacht ervoor is vergroot.
Op dezelfde manier werkt het ook met gedachten. Wie geneigd is negatief te denken, zal vooral opmerken wat deze negatieve kijk bevestigt. Het brein is dan extra alert op alles wat ‘bewijst’ dat iets niet goed genoeg is.
Negatieve gedachten ombuigen begint bij het stellen van andere vragen. Door bewust de aandacht te richten op het positieve, ontstaat er ruimte voor een nieuwe manier van kijken.
Stel jezelf bijvoorbeeld dagelijks deze vragen:
- Wat zijn drie positieve eigenschappen die je hebt?
- Wat zijn tien dingen die je goed kunt?
- Wat zijn vier prestaties waar je trots op bent?
Door hier elke dag even bij stil te staan, ontstaat er stap voor stap een positievere mindset. Het kost wat oefening, maar het is een krachtige manier om los te komen van negatieve gedachten.
Creëer een ritme
Wie echt wil werken aan een positievere manier van denken, doet er goed aan om een vast moment op de dag te kiezen om stil te staan bij positieve gedachten. Neem dagelijks 5 tot 10 minuten de tijd om te reflecteren op vragen die voor jou helpend zijn. Dat kan ’s ochtends zijn, wanneer de dag nog voor je ligt, of juist ’s avonds als afronding van de dag.
Het gaat niet om perfectie, maar om herhaling en aandacht. Door deze oefening minimaal 28 dagen vol te houden, geef je jezelf de kans om nieuw gedrag op te bouwen. En vaak is het effect groter dan vooraf gedacht. Geef het tijd — en ontdek wat het voor je kan betekenen.
