Zelfvertrouwen heeft een grote invloed op je motivatie, eigenwaarde, psychologisch welzijn en je kwaliteit van leven. Als je weinig zelfvertrouwen hebt, dan kan je daar flink last van hebben.
In dit artikel bespreek ik wat zelfvertrouwen is, hoe je het ontwikkeld, waarom het belangrijk is en welke factoren je zelfvertrouwen beïnvloeden. Daarnaast vind je aan het eind een aantal tips om meer zelfvertrouwen te krijgen.
Wat is zelfvertrouwen?
Zelfvertrouwen is je bewust zijn van je eigen waarde. Je eigen waarde als persoon, je karakter en al je vaardigheden. Als je zelfvertrouwen hebt dan vind je jezelf leuk ondanks de omstandigheden. Zelfvertrouwen wordt ook omschreven als zelfliefde, eigenwaarde of zelfrespect.
Zelfvertrouwen kent 4 belangrijke eigenschappen:
- Je hebt duidelijk zicht op je vaardigheden
- Je kan goed relaties onderhouden omdat je een gezonde relatie met jezelf hebt
- Je hebt realistische verwachtingen van jezelf
- Je bent je bewust van je persoonlijke behoeftes en je durft die te uiten
Waarom is zelfvertrouwen belangrijk?
Zelfvertrouwen raakt bijna ieder aspect van je leven: Je vermogen om beslissingen te nemen, je relaties, je prestaties en je algehele psychologische welzijn. Zelfvertrouwen heeft ook een groot effect op je motivatie. Als je geloof dat je iets kunt klaarspelen dan zal je eerder geneigd zijn om actie te ondernemen.
Mensen met weinig zelfvertrouwen twijfelen over hun vaardigheden en zullen minder makkelijk beslissingen kunnen nemen. Ze zullen ook minder gemotiveerd zijn om nieuwe dingen te proberen omdat ze verwachten dat het hen toch niet lukt om hun doelen te bereiken.
Factoren die zelfvertrouwen beïnvloeden
Je zelfvertrouwen kan beïnvloed worden door allerlei factoren. Ben je vroeger vaak gepest dan is het begrijpelijk dat je nu worstelt met het thema zelfvertrouwen. Een onveilige thuissituatie kan ook een grote invloed hebben op het zelfvertrouwen van mensen. Andere factoren die zelfvertrouwen beïnvloeden zijn:
- Leeftijd
- Ziektes
- Fysieke vaardigheden
- Genen
- Beperkingen
- Sociaaleconomische status
- Gedachtepatronen
Racisme en discriminatie kunnen ook een grote negatieve impact hebben op het zelfvertrouwen van mensen. Genen daarentegen spelen wel een rol, maar uit verschillende studies blijkt dat gebeurtenissen in het leven een veel belangrijkere factor zijn.
Gezond zelfvertrouwen
Maar wanneer heb je nou een gezond zelfvertrouwen? Je hebt waarschijnlijk een gezond zelfvertrouwen als je je herkent in de onderstaande punten:
- Je blijft niet hangen in het verleden en in negatieve gebeurtenissen
- Je maakt je behoefte kenbaar
- Je bent in staat om nee te zeggen als je iets niet wilt doen
- Je hebt zicht op je vaardigheden en talenten
- Je voelt je zelfverzekerd
- Je kijkt op een positieve manier naar de wereld
- Je bent in staat om gezonde relaties aan te gaan met mensen
Wanneer je een gezond zelfvertrouwen hebt dan zal het makkelijker zijn om ambitieuze doelen te behalen. Je gelooft dat je het in je hebt om je doelen te bereiken en dan zal je ook eerder tot actie overgaan. Daarnaast zal je in relaties gezonde grenzen stellen en ben je in staat om opbouwende relaties aan te gaan met mensen.
Laag zelfvertrouwen
Laag zelfvertrouwen kan zich uiteraard op allerlei manieren uiten. Als je weinig zelfvertrouwen hebt dan zal je je waarschijnlijk herkennen in de punten die hieronder staan:
- Je vindt het lastig om complimenten te ontvangen
- Je hebt veel aandacht voor je tekortkomingen
- Je vindt het lastig om je behoeften kenbaar te maken
- Je vindt het lastig om duidelijk grenzen aan te geven
- Je bent erg bang om te falen
- Je ervaart vaak gevoelens van angst, zelftwijfel en zorgen
- Je denkt dat andere mensen beter zijn dan jij
- Je plaats de behoeften van andere mensen voor die van jezelf
Laag zelfvertrouwen gaat vaak gepaard met verschillende angsten. Daarnaast kan iemand met weinig zelfvertrouwen ook veel stress ervaren in het dagelijks leven. Van weinig zelfvertrouwen kan je flink last hebben.
Te veel zelfvertrouwen
Naast te weinig zelfvertrouwen kan je ook te veel zelfvertrouwen hebben. Mensen met te veel zelfvertrouwen:
- Willen perfect zijn
- Willen altijd gelijk hebben
- Willen nooit falen
- Denken dat ze beter zijn dan dat ze in werkelijkheid zijn
- Hebben grootste en meeslepende ideeën
- Overschatten hun vaardigheden
Hoe zelfvertrouwen ontwikkelen
Zelfvertrouwen opbouwen kost tijd, oefening en geduld. Maar het goede nieuws: je kunt het leren. Of je nu onzeker bent over jezelf, je werk of je relaties – met de juiste stappen kun je stap voor stap groeien in vertrouwen. Deze vier stappen helpen je op weg:
Stap 1: Wees je bewust van je gedachten
De eerste stap in het ontwikkelen van meer zelfvertrouwen is bewustwording.
Vraag jezelf af:
- In welke situaties voel ik me onzeker?
- Welke gedachten gaan er op zo’n moment door me heen?
- Wat triggert deze gedachten?
Vaak gaan gevoelens van onzekerheid samen met automatische negatieve gedachten. Pas als je die herkent, kun je ze ombuigen naar positieve en helpende overtuigingen.
Stap 2: Daag negatieve gedachten uit
Merk je dat je gedachten je naar beneden halen? Daag ze dan uit. Stel jezelf de vraag: “Is dit echt waar?” en zoek naar een positievere, meer realistische gedachte.
Voorbeeld:
- Negatief: Ik denk niet dat het me gaat lukken.
- Positief: Als ik me goed voorbereid, vergroot ik mijn kans van slagen.
Door bewust anders te denken, geef je je zelfvertrouwen ruimte om te groeien.
Stap 3: Gebruik zelfvertrouwen oefeningen
Zelfvertrouwen groeit niet vanzelf – je moet het trainen, net als een spier. Door te oefenen, leer je anders denken, voelen én handelen. Er zijn eenvoudige, maar doeltreffende oefeningen die je kunnen helpen om positiever naar jezelf te kijken, meer stil te staan bij wat goed gaat en stap voor stap minder te twijfelen aan je eigen kunnen.
Denk aan het bijhouden van een succesdagboekje, het bewust opzoeken van situaties buiten je comfortzone of het herhalen van helpende gedachten. Juist door te oefenen met dit soort gewoontes, verzamel je nieuwe ervaringen die jouw vertrouwen versterken. En hoe vaker je oefent, hoe steviger je komt te staan.
Stap 4: Maak gebruik van je lichaam
Je houding en gezichtsuitdrukking beïnvloeden hoe je je voelt. Door letterlijk rechtop te staan, je schouders te ontspannen en met een open blik de wereld in te kijken, geef je een signaal af – aan jezelf én aan anderen – dat je er mag zijn.
Een krachtige houding kan helpen om je zekerder te voelen, zelfs op spannende momenten.
Conclusie: Zelfvertrouwen kun je ontwikkelen
Zelfvertrouwen is geen vast gegeven – het is iets dat je kunt laten groeien. Door bewust stil te staan bij je gedachten, negatieve overtuigingen uit te dagen en te oefenen met nieuwe manieren van denken en doen, kun je stap voor stap meer vertrouwen in jezelf opbouwen.
Verwacht geen wonderen van de ene op de andere dag. Maar als je geduldig bent en blijft oefenen, zul je merken dat je steviger in je schoenen komt te staan, minder twijfelt en met meer rust en overtuiging je keuzes maakt.
Gun jezelf de tijd, wees mild en blijf vooral oefenen. Want jij mag er zijn – precies zoals je bent.
